Armelanden

Het Afrika-stereotype zoals zich dat voordoet in onze eigen (Nederlandse, Europese, westerse) habitat laat zich eenvoudig mindmappen: het zijn drie rechte lijnen tussen de woorden ‘armelanden’, ‘hulp’ en ‘safari’. Armelanden betekent meestal armoede, maar soms ook ziekte of oorlog, of een combinatie van die drie. Soms komt ‘primitief’ er nog even bij, hetzij in de racistische, hetzij in de romantische versie, en een keer in de zoveel tijd voegt iemand ook ‘Bono’ weer toe aan het schema. Vandaag een korte bespreking van lijn 1 en 2: Afrika – armelanden – hulp.

Nu even niet

Enige tijd geleden was er lichte ophef over bezuinigingen op het budget voor ontwikkelingssamenwerking. Eloise Todd, directeur van One, lobbyorganisatie tegen extreme armoede en voorkombare ziektes en medeopgericht door Bono, zei:

Het is nu niet het moment om te bezuinigen op hulp aan Afrika. Enkele van de minst ontwikkelde landen ter wereld bevinden zich in deze regio.

Even wachten dus. Zodra de economie weer aantrekt en enkele van de minst ontwikkelde landen ter wereld zich niet meer in de regio Afrika bevinden kunnen de bezuigingen op hulp aan Afrika van start.

Er is maar één budget

Ook Arend-Jan Boekestijn, bekend als voormalig VVD- Tweede Kamerlid en/vanwege zijn ‘Boekestijntjes‘, trok in de Volkskrant een strakke verbindingslijn tussen Afrika en armelanden. Maar bij hem stond Nederland er ook nog tussen – een knap staaltje:

Cordaid gaat arme mensen in Nederland helpen. Goede zet?

Arme mensen in Nederland zijn natuurlijk een stuk minder arm dan arme mensen in Afrika. Ik hoop niet dat deze actie ten koste van arme landen gaat. Want je hebt natuurlijk maar één budget. Het is uitstekend als je scharrelondernemers helpt, maar het is raar om te suggereren dat dat niet ten koste van Afrika gaat.

De arme mensen in Nederland zijn niet arm genoeg. Logisch, want die wonen ook niet in een armland. Arme mensen in armelanden zijn veel armer. Arme mensen helpen mag natuurlijk nooit ten koste van Afrika gaan. Dat zou de VVD erg vinden.

Armelanden in je achtertuin

Terwijl hulporganisatie Cordaid net een lekker stukje omgekeerde ontwikkelingshulp ging toepassen: op basis van ervaring met armoedebestrijding in (echte?) arme landen (zoals Afghanistan en Congo) wil Cordaid Nederlanders in een uitkering helpen met ondernemen. De logica gaat volgens business development manager Kristel Ashra als volgt:

In een welvarend land als Nederland zou het niet zo mogen zijn dat steeds meer mensen in armoede leven. De afgelopen twintig jaar is het aantal mensen dat in armoede leeft gestegen van 4 naar 10 procent van de bevolking. Als organisatie die internationaal de armoede helpt bestrijden kunnen we onze ogen niet sluiten voor wat er in onze achtertuin gebeurt. (Volkskrant)

Dus als je dan toch al arme mensen in armelanden helpt, kun je arme mensen in een welvarende achtertuin niet aan hun lot overlaten. Dan moet je consequent zijn. Afrikaanse Toestanden vindt het mooi.

Géén armelanden, géén hulp, dankjewel.

Academicus George Ayittey, Ghanees en econoom, zegt dat Afrika eigenlijk ook een welvarende achtertuin is, en dat hulp aan Afrika uberhaupt een grap is, aangezien er meer weglekt door corruptie en zelfzuchtig leiderschap dan dat er geworven wordt. Hij gumt dus niet alleen lijn 1, Afrika-armelanden, weg, maar ook ‘hulp’.

Dat lijken meer Afrikanen te onderschrijven. Uiteraard de naam van de laatste jaren, de zeer geleerde en veel interviews gevende Dambisa Moyo (Dead Aid). Deze interviewer van SkyNews legt haar in feite onze mind map voor:

 

Bekijk ook de TedTalk van Ugandese journalist Andrew Mwenda over hulp aan Afrika en de reflex om te helpen als er ellende wordt getoond: “Sending someone to school and giving him medicine, ladies and gentlemen, does not create wealth for him. (…) Can you think of anyone who became rich by receiving charity?”

***Spoiler alert***

Bono zit in het publiek en zegt hier als enige ja op.