Verwarring Afrikaanse vlaggen tijdens WK is schuld van panafrikanisme
Slippertje van Google afgelopen vrijdag. Voorafgaand aan de wedstrijd Mexico – Kameroen toonde de Doodle (je weet wel, zo’n aangepast logo) van de zoekmachine twee figuurtjes waarvan een de kleuren van Mexico droeg en de ander die van.. Ghana. Dat was uiteraard een mooie gelegenheid voor die Afrikanen met een minderwaardigheidscomplex om hun ongenoegens over de status van “hun” continent online te ventileren. “Negligance [sic], just because we Africans?”, vroeg een Facebooker op de pagina van het This Is Africa blog zich gepikeerd af. “Google doesn’t give a fuck about Afrika. The same whites say Afrika is a country…. IDIOTS!”, tierde een ander. Meest cynische commentaar: “We all look alike I guess so does [sic] our flags”.
Nou zijn wij de laatsten om te beweren dat alle Afrikanen op elkaar lijken, maar die vlaggen lijken toch echt vaak wel behoorlijk op elkaar. Kijk maar eens naar de doodles hierboven. Het is die veelvoorkomende combinatie van geel, groen, rood plus een eventueel sterretje die Google hier parten speelde. Onhandig geregeld, zou je kunnen denken, maar er zit een verhaal achter die gelijkende ontwerpen.
Zoals een verhaal over vlaggen betaamt, hangt de geschiedenis van Afrikaanse vlaggen van symboliek aan elkaar. Toen Ghana in 1957 als eerste Afrikaanse kolonie onafhankelijk werd, modelleerde het de nieuwe vlag kleurtechnisch naar die van Ethiopië. Dat was – op een te verwaarlozen Italiaanse bezetting na – nooit gekoloniseerd en vormde voor veel panafrikanistische activisten daarom hét symbool van Afrikaanse onafhankelijkheid.
De interpretaties van het groen en geel lijken wat uiteen te lopen maar het rood staat in beide gevallen naar goed nationalistisch gebruik voor het bloed van degenen die de strijd voor het vaderland niet overleefden. De zwarte ster refereert aan de Black Star Line, een project van de Jamaicaanse panafrikanist Marcus Garvey die goederen en uiteindelijk Afro-Amerikanen (terug) naar Afrika hoopte te verschepen. Ghana’s nationale voetbalelftal, The Blacks Stars, ontleent er zijn naam aan.
Garvey was tevens de oprichter van de Universal Negro Improvement Association and African Communities (Imperial) League (UNIA-ACL). Het groen, rood en zwart van die organisatie zou later ook weer een aantal Afrikaanse vlaggenontwerpers inspireren (zie onder andere Kenia, Malawi, Zuid-Soedan en de kortstondige staat Biafra). De zwarte ster van Garvey’s gelieerde scheepvaartonderneming werd al snel een symbool voor Afrikaanse emancipatie en eenheid. Ghana was als eerste gedekoloniseerde Afrikaanse land in alles een voorbeeld voor de rest en dus ook op het gebied van de nationale vlag. Met name regionaal had het succes van het voormalige Goudkust grote invloed en een groot aantal nieuwe West-Afrikaanse landen zou een vlag hijsen die overduidelijk op de Ghanese geïnspireerd was.
Eerste land dat na Ghana een Afrikaanse tricolore met ster presenteerde: Kameroen.
Lees ook: Hoe Afrika het WK voetbal boycotte voor een eigen plek
