Een paar vragen over de diaspora-taks van Eritreeërs in Nederland en we halen Arnon Grunberg er ook nog bij
Er is weer een Afrikaanse toestand in Nederland geconstateerd, in alle driedubbele betekenissen van het woord (de woorden): Eritreeërs die in Nederland wonen worden gedwongen belastingen voor Eritrea te betalen, een zogenoemde ‘diaspora-taks’. Kamerleden uiten verontwaardiging over de mogelijkheid dat er zo Nederlands belastinggeld naar een regime gaat dat er niet zulke mooie dingen mee doet.
Minister Timmermans stelt een onderzoek in (NRC 23 mei en 24 mei).
Toestand even ontleden. Het woord op zich klinkt neutraal – alhoewel ‘taks’ sinds Wilders dit combineerde met kopvodden voor mij associatief gesproken wel richting de categorie ‘oppressie’ is getrokken – maar de praktijken waar het in de context van de Eritreeërs om gaat, zijn volgens kranten en kamerleden te omschrijven als afpersing en chantage (zie ook De Telegraaf en Radio Netherlands Worldwide). Not so nice.
Betalingen door migranten aan overheden in herkomstlanden vinden aan de lopende band plaats. Remittances in alle soorten en maten houden menig huishouden en soms hele nationale economieën draaiende (zie bijvoorbeeld de Filippijnen). Overheidsbemoeienis met onderdanen in het buitenland en dan met name met hun centjes en politieke invloed zijn ook met gemak veelvoorkomend te noemen. En in principe is het sturen van geld naar andere overheden geen probleem. Soms vinden we het zelfs goed. Soms noemen we het ontwikkelingshulp, of noodhulp.
Timmermans stelt dan ook dat belasting innen bij onderdanen in een buitenland niet per definitie illegaal is. Mensen dwingen hieraan mee te doen echter wel. Wacht even. Zijn belastingen niet altijd gedwongen? Zouden er zonder de dreiging van sancties ergens ter wereld een cent belasting worden geïnd, behalve misschien in een enkele buitenwijk van Stockholm? Zonder te willen suggereren dat er niks aan de hand is, is de vraag dus: waar zit de dwang die de Eritrese heffingen tot afpersing maakt?
De Amerikaanse belastingdienst IRS claimt ook inkomensbelasting van resident aliens residing overseas.
De Eritrese diaspora-taks wordt in NRC door Domenica Ghidei, lid College voor de Rechten van de Mens, omschreven als resultaat van een langer proces, dat begon als belastingafdracht voor de wederopbouw van het land na afloop van de oorlog met Ehtiopië waarbij Eritrea onafhankelijkheid verwierf. De Eritrese staat is er volgens haar vervolgens te afhankelijk van geworden.
En dan is er nog de mening van sommige Eritreeërs zelf, die stellen graag en met trots de 2% te betalen. In Zweden (ja, dit is een internationale Afrikaanse toestand) werd er gedemonstreerd vóór de belasting en tégen de ‘demonisering van Eritrea’. Dit protest werd redelijk breed gedragen:
Dus (open, echt) vraag: Wanneer is het heffen van belastingen op overheidsdiensten voor burgers in het buitenland repressief? Op welk moment, onder welke omstandigheden, wordt het een schending van mensenrechten? Hoe meten we dat? Ik ben nieuwsgierig naar de manier waarop de onderzoekscommissie die Timmermans instelt dit invult. In Zweden is de diaspora-taks voor Eritreeërs in elk geval officieel niet crimineel bevonden.
De suggestie in het NRC en door Kamerleden dat door deze diaspora-taks mogelijk Nederlands belastinggeld (‘uitkeringen’) door het Eritrese regime wordt ingezet ‘voor wapens en onrust stoken in de regio’ – waarna ook even Al-Qaeda en al-Shabaab (die laatste door NRC met regelmaat geschreven als al-Shahaab) worden genoemd – doet me denken aan wat Arnon Grunberg een paar jaar geleden op de voorpagina van De Volkskrant schreef naar aanleiding van de regimewisseling(en) in Egypte en internationale reacties daarop: Dat we zeggen democratie te willen voor iedereen, maar we andere volken liever geen conservatief-islamitische regering zien kiezen.
Suggestieve vraag: Waarom is het geen probleem als oorspronkelijk Amerikaanse migranten in Nederland hier verkregen inkomen afstaan aan de overheid in de V.S.? Ook geen lieverdje op het gebied van wapens, oorlog, mensenrechten.
Hoewel terrorisme en oorlog liefst door niemand gesponsord dienen te worden en we zeker wel iets moeten vinden van wat andere regeringen doen, is de manier waarop een buitenlandse overheid zijn geld besteedt wel een punt dat losstaat van de vraag of migrant-burgers afgeperst worden.
Waarom het erger is dat de Eritrese regering oppositiegroepen in Djibouti steunt wanneer dat met ‘van oorsprong’ Nederlands geld gebeurt dan wanneer dat met ander geld gebeurt ontgaat me. En waarom dát de reden moet zijn mogelijke afpersing van burgers te onderzoeken ook.
Lieve de Coninck