IDFA 2017: vijf documentaires die wij zouden gaan zien
Goed nieuws: van 15 tot en met 26 november vindt het International Documentary Festival Amsterdam, beter bekend als het IDFA, weer plaats. Pluspunt voor iedereen die wel van een goede documentaire houdt: het enorm diverse programma van producties van over de hele wereld over van alles en nog wat. Minpunt: dit overweldigende aanbod kan resulteren in keuzestress die in het ergste geval uitmondt in het soort verlamming dat er voor zorgt dat je achteraf met spijt constateert dat het festival al voorbij is en jij niet geweest bent. Afrikaanse Toestanden biedt uitkomst door lekker smal-thematisch (“iets met Afrika”) voor je voor te selecteren. Leverde de onderstaande vijf tips op.
General Idi Amin Dada, Barbet Schroeder, 92 minuten
Geen enkele Afrikaanse leider werd in de Westerse pers zo’n groteske karikatuur als Idi Amin. In de beeldvorming bestreek hij spectrum van wrede dictator die zijn vermoorde tegenstanders zelf zou opeten, tot een groot, incapabel maar grappig en charmant kind. Filmmaker Barbet Schroeder wilde in de jaren zeventig graag een film maken over de man achter alle wilde geruchten. Idi Amin greep die mogelijkheid gretig aan om geslaagde militaire operaties en gewonnen zwemwedstrijden te simuleren. Maar Schroeder mocht ook bij politiek overleg aanwezig zijn en voerde meerdere gesprekken met de grillige dictator. Toen de filmmaker een hem ongevallige versie wilde uitbrengen, gijzelde Amin alle Fransen in Oeganda. Generaal Idi Amin Dada is al een tijdje dood, de ongekuiste versie van de documentaire is nog intact en draait op het IDFA als keuzefilm van Hubert Sauper.
Ouarzazate Movie, Ali Essafi, 57 minuten
Nadat Lawrence of Arabia er werd opgenomen, was het Marokkaanse Ourzazate definitief in beeld als schilderachtige filmlocatie. Asterix en Obelix, The Mummy, Gladiator en andere blockbusters volgden. Want Ouarzazate blijkt ideaal voor scenes met woestijn, stemmig decor en zwermen figuranten. Zo spetterend glorieus als het er op het witte doek uiteindelijk uit ziet, zo belabberd zijn de omstandigheden voor Marokkanen die hopen op het hongerloontje dat je deel is als je draaidagenlang anoniem door zon en woestijnzand moet. Normaal zie je dat gelukkig niet, maar in deze documentaire van Ali Essafi wel. De Marokkaanse cineast laat zien hoe zijn landgenoten door de makers van grote Amerikaanse producties als vee worden behandeld en laat dat lekker schrijnend contrasteren met de glamour van Hollywood.
Yves’ Promise, Melanie Gaertner, 79 minuten
Hoe veel Afrikanen zouden er in Europa rond lopen die hun familie al jaren niet hebben gezien omdat het gehoopte succes uitblijft? Yves uit Kameroen is er in ieder geval een van. Hij wil niet terug naar huis voor hij het in Europa gemaakt heeft maar dat lukt al acht jaar niet echt. De Duitse filmmaakster Melanie Gaertner begrijpt maar weinig van zijn vasthoudendheid en gaat daarom in Kameroen op onderzoek uit. Als een soort Robert ten Brink probeert ze Yves en zijn familieleden na jaren van verloren contact met videoboodschappen weer dichter bij elkaar te brengen. Vul zelf maar vast in hoe ongemakkelijk deze documentaire is.
Dead Donkeys Fear No Hyenas, Joakim Demmer, 80 minuten
Tonnen voedsel exporteren en tegelijkertijd voedselhulp binnen halen. Het gebeurt in Ethiopië. Vreemd, vond de Zweed Joakim Dekker, die samen met een Ethiopische journalist (wiens naam in de aankondigingen nergens genoemd wordt) jarenlang uitzocht waarom en hoe Ethiopische boeren van hun land gedreven werden. Daar bleken niet alleen cynische landbouwgrondspeculanten bij betrokken te zijn, maar ook instituties waar Demmer zelf eerder nog wel vertrouwen in had, als de Wereldbank en de Europese Unie. Veel van de producten die we in Europa consumeren, ontdekt hij, worden mogelijk gemaakt door gewelddadige landroof in Ethiopië. Onderzoeksjournalistiek die voelt als een thriller.
Sisters In Law, Florence Ayisi & Kim Longinotto, 104 minuten
In tijden van #MeToo is het in 2005 uitgebrachte Sisters in Law uiterst actueel. Rechter Hortense Bam en aanklager Vera Ngassa moedigen slachtoffers van seksueel en huiselijk geweld om zich in de rechtszaal uit te spreken. Dat is niet vanzelfsprekend onder het conservatieve deel van de bevolking van de Kameroense stad Kumba. Deze onverzettelijke dames blijken de aangewezen personen te zijn om het toch voor elkaar te krijgen. Schijnt ondanks de zware thematiek hoopvol te stemmen en je af en toe zelfs aan het lachen te maken.
VEEL KIJKPLEZIER!
