Koningin Maxima in Nigeria: knolwortels kopen met mobiel
“Koningin Maxima in Nigeria”, zegt de presentator van royalty-programma Blauw Bloed, “een land waar nog maar de helft van de bevolking een bankrekening heeft.” Nogal willekeurige indicator van ellende, denk je nog even. Wat is er gebeurd met de x-aantal doller per dag-grens of het aantal Aidsslachtoffers? Tot je er aan herinnert wordt dat Maxima naast koningin ook nog speciaal pleitbezorger van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties is. Ze maakt zich in die hoedanigheid sinds 2009 hard voor ‘inclusieve financiering voor ontwikkeling’.
Maxima’s missie
Maxima was in 2012 ook al in Nigeria en nu, zegt de presentator Jeroen Snel, “wil ze zien wat voor stappen de regering heeft gezet om meer mensen uit de armoede te halen.” Hij zegt het op zo’n manier dat het net klinkt of je alleen maar een paar extra bussen in hoeft te zetten om dat voor elkaar te krijgen. Hij maakt er zelfs nog even een gebaar bij waarmee hij een Nigeriaan uit de armoede lijkt te tillen om hem vervolgens weer ergens neer te zetten, in een financieel inclusief leven waarschijnlijk. Zo’n leven, met toegang tot financiële diensten als bankrekeningen en verzekeringen “helpt mensen een beter leven te hebben”, vat hij de filosofie achter Maxima’s missie samen.
De ochtend na haar rockster-achtige ontvangst in een Sheraton in Lagos wordt Maxima in een dikke witte auto naar een plaatselijk ziekenhuis gereden. Daar loopt een proef waarbij het telefoonnummer van patiënten, die vaak geen identiteitsbewijs hebben, dient als hun polisnummer. De verzekering zelf kunnen de proefkonijnen, die vaak geen bankrekening hebben, met beltegoed betalen. Maxima vraagt gericht door en krabbelt daarbij zelfs notities in een opschrijfboekje. Ze doet dit natuurlijk al acht jaar dus het zou niet vreemd moeten zijn, maar onze koningin is opvallend geïnteresseerd in en betrokken bij dit onderwerp. Met even veel energie en charme werkt ze ook nog even bezoeken aan een microkredietverstrekker en een apotheek af.
Strenge juf
Minder gezellig is ze als ze in Abuja bij de hoogwaardigheidsbekleders op bezoek gaat. Vijf jaar geleden was ze dus ook al in de hoofdstad, toen Nigeria er een nationale strategie lanceerde die financiële diensten beter toegankelijk moest maken. Maar nu blijkt Max de Nigerianen achter de broek aan te moeten zitten. “Want eerlijk gezegd”, constateert Jeroen Snel met een paternalistisch toontje, “is er de laatste jaren maar weinig gebeurd.” Het is boodschap die onder de hele uitzending doorloopt en af en toe de kop op steekt: onze doortastende koningin is even weg en die Nigerianen leunen alweer achterover. In de volgende scenes, in het kantoorgebouw van de Verenigde Naties en tijdens een bijeenkomst met vice-president Yemi Osinbajo, is ze dan ook streng. “Er is de laatste jaren te weinig ontwikkeling geweest”, pepert ze verveeld ogende bobo’s in. Ze praat tegen Nigeria als een juf tegen een getalenteerde leerling die de kantjes er van af loopt. Na dit neokoloniale stukje theater legt ze het Jeroen Snel in een van zijn slaafse interviewtjes ook nog maar eens uit. “Nigeria is een van de belangrijkste landen van Afrika, waar we echt progressie moeten zien.”
Eerlijk is eerlijk, Maxima is niet gek. Ze weet zelf natuurlijk ook wel dat haar rol uiteindelijk niet veel meer is dan een faciliterende, dat ze kennis en netwerken samenbrengt. “Heel veel van de oplossingen liggen hier”, vindt ze en dat siert haar toch wel weer. Wat ze ermee bedoelt zie je goed als een paar vrouwen onze koningin in een krap rijschooltje uitleggen hoe ze ondanks het ontbreken van een bankrekening toch bankieren, met hun telefoon. Een van hen is de agent van een telecombedrijf en functioneert als een soort mini-bank, waar mensen geld kunnen storten, opnemen en, wederom via telefoon, versturen. Een van haar klanten komt de opbrengst van de verkoop van haar yams, een soort knolwortels, vaak bij haar storten. Maxima koopt spontaan een enorme knol van de vrouw in kwestie en die hoopt op haar beurt weer dat haar eigen kinderen later net zo mooi worden als Maxima. Ondanks de paternalistische tendensen toch charmante teevee dus en nog een educatief inkijkje in de technologische ontwikkelingen in een andere wereld ook.
De enige aflevering van Blauw Bloed waar je ooit nieuwsgierig naar bent geworden kun je onder andere hier terugkijken.
