Ex-vrijwilligster doet boekje open over ‘weeshuizen’ in Afrika: “walgelijke, schaamteloze exploitatie”

Als vrijwilliger een tijdje helpen in een weeshuis ergens in Afrika klinkt voor veel mensen nog steeds als een aantrekkelijke optie voor tijdens een tussenjaartje. Je zit lekker in een zonnig oord en doet toch ‘iets goeds’ door je steenkolen-Engels vijf weken lang te botvieren op een paar onschuldige kinderen. Alle beetjes aandacht helpen, toch? Met een beetje geluk levert het je ook nog een paar leuke foto’s voor je Tinder-profiel op.

Maar: het is een publiek geheim dat veel van de Afrikaanse weeskinderen vaak helemaal geen wees zijn maar onderdeel van het verdienmodel van ‘humanitaire’ ondernemers. Het zou zelfs kunnen dat je als zogeheten ‘voluntourist’ meer kwaad dan goed doet. Zelfs als je dat weet, blijft het elke keer schrikken van de misstanden die deze vorm van uitbuiting met zich meebrengt.

De laatste ontboezemingen op dit gebied komen van de Nederlandse Charlotte Simons. Zij reist tegenwoordig als (reis)journaliste veel door Afrika maar startte ooit als vrijwilliger in Oeganda. Daar heeft ze nu spijt van, meldt ze op Twitter. In een veel gedeelde thread (een serie tweets over één onderwerp, is dat) legt ze uit waarom. Lees je dat liever op Twitter zelf, dan klik je gewoon op onderstaande tweet. Wij zetten haar relaas hieronder ook nog even op een rijtje, van dieptepunten.

Hoe je het ook leest: huiver.

Ik reis sinds 2011 door Sub-Sahara Afrika, en in de eerste jaren heb ik (tot mijn spijt) veel vrijwilligerswerk gedaan in kindertehuizen in Oeganda.

Ik kan een boek schrijven over de walgelijke, schaamteloze exploitatie die ik heb gezien. Maar laten we met een thread beginnen.

— Charlotte 💭 (@CS_Simons) 25 februari 2019

 

Ze startte haar thread vooral voor ‘westerse millennials die van plan zijn vrijwilligerswerk te gaan doen in een tehuis in Afrika onder de Sahara, of Zuid-Oost-Azië’, schrijft Simons, ‘want daar spelen dezelfde issues’.

Ze zegt bewust ‘tehuis’ in plaats van ‘weeshuis’, ‘want ik schat dat zo’n 90% van de kinderen waar ik mee werkte helemaal geen wees was.’ De ‘wezen’ waar ze als vrijwilligster mee werkte hadden vaak nog minimaal één van hun ouders of anders wel een ander familielid dat voor ze kon zorgen, ontdekte ze in Oeganda.

Drie sponsors per kind
De kinderen zelf vertelden haar dan ook regelmatig dat ze graag weer naar huis wilden. Maar de van origine Belgische organisatie hield de kinderen volgens haar om financiële redenen vast. “Omdat kinderen, zeker als ze piepjong zijn, geld in het laatje brengen”, legt ze uit. “Ieder kind in ‘t tehuis had tenminste 3 sponsors, voornamelijk uit de VS. Drie sponsors per kind (150 kids) die allemaal minstens €30 per maand storten: tel uit je winst in een land als Oeganda.”

Een deel van die opbrengsten is afkomstig van grote Nederlandse bedrijven, ‘die dit soort tehuizen jaarlijks sponsoren en geen idee hebben wat zich achter de schermen afspeelt’, schrijft Simons.

Terwijl de Belgische oprichters van de organisatie ‘ondertussen beiden morbide obees’ waren, aten de kinderen elke dag hetzelfde: ‘weinig voedzame maïspap’ of rijst ‘met een piepklein beetje groente en vrijwel nooit vlees of vis’.

Excessen
Het hoeft dan ook niet te verbazen dat er voor professionele begeleiding en counseling van ex-straatkinderen geen geld werd vrijgemaakt. Dat leidde tot excessen, ontdekten Oegandese sociaal hulpverleners, die zagen ‘dat de oudere ex-straatkinderen (jongetjes vanaf een jaar of 8) ‘s nachts de baby-ward binnenglipten.. en daar de baby’s stelselmatig verkrachtten.’

Nog een slachtoffer van de verwaarlozing binnen de organisatie: het meisje dat gepest werd om haar hiv-remmers, depressief besloot ze niet meer te slikken en niet veel later stierf aan het virus. ‘Compleet onnodig’, noteert Simons, die de Facebook-posts over het overleden meisje wel weer nieuwe inkomsten zag genereren.

Zo gaat de lijst nog even door want Simons heeft meerdere van zulke plekken bezocht en soortgelijke verhalen gehoord. ‘Ik heb in al die jaren in Sub-Sahara Afrika ÉÉN tehuis bezocht waar ik geen slecht gevoel bij had.’ Toevallig of niet: ‘gerund door mensen uit het land zelf’.

‘Iedere westerse randdebiel met een zak geld en slechte intenties vindt wel een mogelijkheid om ergens een weeshuis te openen’, weet ze ondertussen. Waar dat toe kan leiden moge ondertussen duidelijk zijn.  Zelf lobbyt Simons nu waar ze kan om malafide ‘weeshuizen’ te laten sluiten. Of om sponsors in ieder geval te bewegen hun bijdragen stop te zetten. Maar dat gaat moeizaam. Veel van de tehuizen gaan vrolijk verder. Deel van het probleem: ‘die stromen voluntourists, die blijven komen’.

‘Conclusie van dit verhaal’, besluit de beschaamde ex-vrijwilligster haar Twitter-relaas: ‘als je dan als vrijwilliger aan het werk wil gaan in Sub-Sahara Afrika of Zuid-Oost-Azië, ga dan sowieso NIET naar een weeshuis. Over alle hechtingsproblematiek die daar ontstaat heb ik het nog niet eens gehad.’

Lees ook: Vergroot een Afrikaantje je kans op seks