Vrijwilligerswerk in Afrika? Denk niet alleen aan je selfie

Vrijwilligerswerk in Afrika heeft nogal wat voordelen: je bent er even tussen uit, hebt het gevoel dat je wat bijdraagt, doet nieuwe indrukken op, werkt in de zon aan je cv en hebt een mooie gelegenheid om je zelf van je beste (want wereldverbeterende) kant te laten zien. Foto van jezelf met een of meerdere Afrikaanse kinderen en de mensen thuis weten genoeg: jij deugt. Met een beetje geluk leveren die drie zonnige weken vrijwilligerswerk je ook nog een leuke Tinderdate op.

En die kinderen dan? Met een beetje geluk steken ze nog wat op van die Engelse lesjes die je in onder de Afrikaanse zon in elkaar geflanst hebt. Of hebben ze een paar leuke dagen gehad tijdens je sportprogramma. In het ergste geval zijn ze je jou en je Europese input na een paar weken al weer vergeten. Baatte het niet dan schaadde het in ieder geval ook niet, kan je dan met een licht gebutst ego denken. Toch?

Radi-Aid
Bij Radi-Aid zijn ze het daar niet helemaal mee eens. Het Noorse collectief lanceerde de afgelopen vijf jaar een paar succesvolle campagnes om het beeld dat veel mensen in het Westen van Afrika hebben aan de kaak te stellen. Hun uitgangspunt: de manier waarop veel hulporganisaties Afrika afschilderen als hulpbehoevend is schadelijk voor het continent. Met een paar fijne video’s maakten ze dat beeld belachelijk, met awards voor de beste (en slechtste) campagnespotjes probeerden ze beterschap te bevorderen.

In hun nieuwste campagne richten ze zich bij Radi-Aid op het socialemediagebruik van vrijwilligers in Afrika. Want de foto’s die jij tijdens je vrijwilligerswerk maakt en vervolgens online slingert, dragen ook bij aan het beeld dat de rest van de wereld van het continent heeft. Het is nogal verleidelijk om jezelf op Facebook of Instagram af te schilderen als superieure Europeaan, terwijl de Afrikanen die je eigenlijk zou moeten helpen alleen als passieve, hulpeloze stumpers in beeld komen. Daar moet je voor waken, vinden ze terecht bij Radi-Aid. Maar hoe? Daar is nu een handige checklist voor.

Checklist
Hij is in het Engels maar om er voor te zorgen dat de boodschap niet verloren gaat vertalen/parafraseren we ‘m hier voor de zekerheid nog even voor je:

• Vraag jezelf af: waarom deel ik deze post?
• Vraag degene die je op de foto zet om toestemming. Of aan de ouders of verzorgers, als het een kind is. Krijg je niet uitgelegd waarom je deze foto zo graag wil maken, vraag een tolk
• Zorg dat je de naam of namen van wie en wat je op de foto zet kent
• Vraag degene die je op de foto zet of hij of zij de foto zelf misschien ook wil hebben
• Vermijd algemene en gesimplificeerde statements online, maar zet er eens wat correcte info en specifieke namen bij
• Respecteer de lokale culturen en tradities
• Vraag jezelf af: “Zou ik het zelf leuk vinden om zo op de foto gezet te worden?”
• Vermijd het fotograferen van mensen in gevoelige of kwetsbare situaties, zoals in ziekenhuizen en klinieken
• Maak jezelf niet tot de superheld van het verhaal dat je met je posts verteld
• Tart die vooroordelen en maak stereotypen kapot

Je kunt een PDF met de uitgebreide versie downloaden. Maar als je de onderstaande video kijkt snap je de boodschap waarschijnlijk ook wel. Als je bang bent dat je alles weer vergeten bent als je eenmaal op Afrikaanse bodem bent, kun je de originele checklist downloaden. Maak er de screensaver van je mobiel van ofzo.